کرایوتراپی یا سرما درمانی چیست و چرا انجام میشود؟

کرایوتراپی چیست ؟

یک روش درمانی است که با استفاده از سرمای بسیار شدید به بخشی از بدن، ضایعاتی را تسکین می‌دهد.  برای درمان درد، التهاب، ترشح و جراحات بستری، زخم، سوختگی، بافت‌های نختافتنی و عمل جراحی استفاده می‌شود. در این روش، سرمای بسیار شدید باعث انقباض عروق، لوله‌های خونی و کاهش جریان خون در بخش مورد نظر می‌شود که باعث کاهش درد و التهاب می‌شود. این روش به صورت تزریق سرما، سرما درمانی محلی و یا با استفاده از دستگاه کرایوتراپی انجام می‌شود.

کرایوتراپی یا سرما درمانی در چه مواردی موثر است؟

سرمادرمانی یا کرایوتراپی در انواع بیماری های پوستی مانند اکتینیک کراتوز، ضایعات ویروسی مانند انواع زگیل ها، مولوسکوم کنتژیوزوم، سبورییک کراتور، اسکارهای هیپرتروفیک، انواع سرطان های پوستی مانند bcc و scc، زگیل های تناسلی و سایر بیماری های پوستی مورد استفاده قرار میگیرد.

کرایوتراپی چگونه انجام میگیرد؟

یک روش موثر و ارزان و بدون عارضه کرایوتراپی می باشد، معمولاً در قدم اول باید ضایعه مورد نظر به درستی تشخیص داده شود، از این جهت که بررسی گردد که آیا کرایوتراپی یا سرما درمانی در درمان قطعی آن موثر است یا خیر. در این روش نیتروژن مایع توسط یک وسیله ی خاص این روش، که کرایو اسپری نام دارد، به مدت چند ثانیه به ضایعه ی مورد نظر پاشیده می شود. البته لازم به ذکر است که این مدت زمان با توجه به عمق و قطر ضایعه معمولاً متفاوت خواهد بود؛ در برخی از مواقع با یک جلسه کرایوتراپی ضایعه ی مورد نظر به طور کامل بر طرف نمی گردد و نیاز به انجام مجدد دارد، که این چرخه را کرایو تراپی ذوب می نامند.

دستگاه کرایوتراپی

یک دستگاه پزشکی دستگاه سرمایش قطبی یا دستگاه کرایوتراپی است که برای اعمال سرمای بسیار درمانی در بخش مورد نظر بدن انسان به کار می‌رود. این دستگاه با استفاده از گاز آرگون، برای تزریق سرمای بسیار و ناگهانی به بخش مورد نظر بدن، به کار می‌رود.

دستگاه کرایوتراپی درمانی برای برخی از بیماری‌ها مانند لیزیون‌های پوستی، زگیل تناسلی، سرطان‌های پوستی اولیه، زگیل معده و اندازه گیری اوریشین بافت استفاده می‌شود. با تزریق سرمای بسیار، بخش مورد نظر بدن تنگ شده و باعث کاهش درد، التهاب، خونریزی و دیگر آسیب‌ها می‌شود. همچنین، از آنجا که دمای پایین سرمای بسیار باعث ایجاد آسیب در بافت زنده نمی‌شود، این درمان به عنوان یک روش امن جهت درمان بیماری‌های مختلف مورد استفاده قرار می‌گیرد.

این دستگاه در بخش‌های مختلفی از پزشکی مانند دندانپزشکی، جراحی پلاستیک، داخلی، درمان سرطان و پوست استفاده می‌شود. همچنین، با توجه به ثبات و قابلیت استفاده آسان این دستگاه، در بسیاری از مراکز درمانی به عنوان روش اصلی درمانی مورد استفاده قرار می‌گیرد.

کرایوتراپی زگیل تناسلی چیست؟

یک روش درمانی جدید که  به طور موثر در درمان زگیل تناسلی نیز مورد استفاده قرار می‌گیرد کرایوتراپی است .درمان زگیل تناسلی با کرایوتراپی به دلیل تاثیرات فیزیکی سرمای بسیار شدید، در زمان کوتاهی به خوبی عمل می‌کند.

با استفاده از دستگاه کرایوتراپی، سرمای بسیار شدید به بخش زگیل، تزریق می‌شود. این سرما باعث انقباض عروق و لوله‌های خونی محل زگیل می‌شود و عملکرد سلول‌های شریانی و عروقی آن قطع می‌شود. به این ترتیب، رشد و تکثیر سلول‌های زگیل کاهش می‌یابد و در نهایت زگیل تناسلی تسکین می‌یابد.

همچنین،  عوارض کمتری نسبت به دیگر روش‌های درمان زگیل تناسلی دارد و به خوبی درمانی جایگزین برای بیمارانی می‌باشد که به هر دلیلی نمی‌توانند از دیگر روش‌های درمانی استفاده کنند.

کرایوتراپی زگیل تناسلی چگونه انجام میشود؟

برای درمان زگیل تناسلی با کرایوتراپی، برخی اقداماتی صورت خواهد گرفت که عبارتند از:

1. معاینه فیزیکی: در این مرحله، پزشک یا کارشناس بهداشت تناسلی باید بررسی کنند که زگیل تناسلی شما به چه اندازه بزرگ است و در کدام بخش تناسلی قرار دارد.

2. آماده‌سازی بیمار: کارشناس در روند آماده‌سازی بیمار باید برخی اقدامات را انجام دهد، از جمله تمیز کردن منطقه تناسلی با آب یا محلول ضدعفونی‌کننده و همچنین پوشیدن لباس‌های مناسب بیمار برای فرآیند کرایوتراپی.

3. انجام کرایوتراپی: در این مرحله، کارشناس یا پزشک با استفاده از دستگاه کرایوتراپی، سرمای بسیار شدید به بخش زگیل تناسلی تزریق می‌کند. باید توجه داشت که در زمان انجام کرایوتراپی، بیمار ممکن است احساس درد، تحریک و سوزش کمی در منطقه زگیل تناسلی کنید.

4. مراقبت پس از درمان: پس از انجام کرایوتراپی، باید برای جلوگیری از ایجاد عفونت و سایر مشکلاتی که ممکن است ایجاد شود، مراقبت‌های لازم را انجام دهید. همچنین، باید به طور دوره‌ای به پزشک یا کارشناس برای مراقبت و بررسی پیگیری مراجعه کنید.

لازم به ذکر است که سرمای بسیار شدید استفاده شده در این روش، ممکن است باعث بروز عوارضی مانند درد، سوزش، تحریک و احساس رنگی کردن منطقه تحت درمان شود. در صورت بروز هرگونه علائم نگران کننده پس از درمان با کرایوتراپی، باید به پزشک یا کارشناس بهداشت تناسلی دکتر نفیسه مویدنیا متخصص زنان  مراجعه کرده . اطلاعات لازم را در این خصوص به آن‌ها ارائه کنید.

آیا کرایوتراپی درد دارد؟

بله، در هنگام کرایوتراپی می‌توان درد، سوزش، تحریک و احساس رنگی کردن منطقه مورد درمان را تجربه کرد. با این حال، این علائم عموما در کمتر از چند دقیقه بعد از پایان درمان کاهش می‌یابند. بسیاری از بیماران بعد از انجام کرایوتراپی، احساس یخ زدن در منطقه تحت درمان را تجربه می‌کنند. که ممکن است نیاز به برگرداندن عملکرد به منظور انعطاف دادن به زغالی داشته باشد.

برای کاهش درد و سایر عوارض پس از درمان با کرایوتراپی، می‌توانید برخی از راه‌های زیر را امتحان کنید:

– استفاده از یخ پاکیزه و یا داروهای آنتی درد مردد به دستور پزشک

–  کرم‌های ضدالتهابی و درمانی برای کاهش التهاب و خارش

– استفاده از قرص‌های ضد عفونی کننده نظیر آنتی بیوتیک و یا بهنجار کننده‌های سیستم ایمنی

– پرهیز از فعالیت‌های شدید جسمانی و سخت‌گیری در حرکات بدنی از شدت بالاتر

مراقبت های بعد از کرایوتراپی

بعد از انجام کرایوتراپی، احتمال تورم و قرمزی در محل انجام آن مشاهده می گردد . پزشک بعد از عمل معمولاً کورتون های موضعی تجویز می‌کند تا شدت سوزش و درد و قرمزی کمتر شود. گاهی نیز برای کاهش درد لازم است از آسپرین یا مسکن استفاده گردد. در مواقعی نیز بعد از انجام کرایوتراپی در پوست تاول هایی حاوی ماده ی بنفش ظاهر می گردد. با وجود این تفاسیر، ضایعات بعد از کرایوتراپی نیازی به درمان ندارند. البته باید روزی یک یا دو بار محل را شستشو داد و آن را پاکیزه نگه داشت تا از عفونت جلوگیری شود.

هزینه کرایوتراپی 

 بسته به محل و نوع درمان هزینه کرایوتراپی، تفاوت دارد. در بسیاری از مراکز درمانی، هزینه‌های مربوط به کرایوتراپی بر اساس کاربردی که آن را انجام می‌دهد، تعیین می‌شود. به عنوان مثال، کرایوتراپی درمان سرطان پوستی با هزینه بالاتری همراه است، چون نیازمند دستگاه‌های پیچیده‌تری است.

در ایران، به طور میانگین، هزینه کرایوتراپی برای درمان زگیل تناسلی و زگیل پوستی در بسیاری از مراکز درمانی حدود ۳۰۰ هزار تا ۱ میلیون تومان برای هر نواحی بدن می‌باشد. هزینه‌های شدیدترین درمان‌های کرایوتراپی به علت تکنولوژی‌های پیشرفته و محصولات تکنولوژیکی بالا است. با این حال، بسیاری از بیماران برای استفاده از این روش درمانی می‌توانند از بیمه سلامت خود استفاده کنند و هزینه‌های درمان خود را کاهش دهند.

لازم به ذکر است که برای تعیین دقیق هزینه کرایوتراپی برای هر بیمار باید با مراجعه به مراکز درمانی و مشاوره با دکتر نفیسه مویدنیا، اطلاعات لازم را جمع آوری کنید.

در چه زمانی سرما درمانی ممنوع است؟

در افرادی که مسن هستند و یا کودکان، کرایوترابی توصیه نمی گردد و در صورت لزوم انجام آن، باید این عمل با احتیاط فراوان صورت پذیرد‌. زیرا بعد از سرما درمانی برای این گروه ها، احتمال تشکیل تاول و اسکار بیشتر است. افرادی که از بیماری دیابت رنج می برند نیز ممکن است که با زخم هایی بعد از این عمل روبرو گردند. نکته جالب توجه که باید به آن دقت کرد تراپی در افرادی با پوست سبز است. زیرا این افراد ممکن است در محل کرایوتراپی دچار بی رنگی پوست شوند.

حرف‌ آخر

علاوه بر گاز نیتروژن در سرما درمانی، گاهی از گاز آرگون و یا دی اکسید کربن، جهت کرایوتراپی استفاده می گردد. زمانی که این مواد به درجه منفی ۳۲۰ تا منفی ۳۴۶ درجه ی فارنهایت برسند، می‌توانند در از بین بردن بافت های مخرب پوستی مورد استفاده قرار بگیرند.