در دوران بارداری سلامت مادر و کودک بسیار مهم است و مسئله ای حساس به حساب می آید؛ این مورد باید توسط آزمایش های بارداری و پزشک متخصص بررسی گردد؛ این بررسی که به غربالگری سه ماهه ی اول معروف است، توسط آزمایش خون و سونوگرافی فراصوت انجام میگردد.
غربالگری سه ماهه ی اول
غربالگری سه ماه ی اول بارداری، برای تشخیص ابتلای جنین به سندروم داون، سندروم ادوارد و یا سندروم پاتو صورت میگیرد. این غربالگری یک آزمایش معمولی و غیرتهاجمی است و در دوران بارداری هیچ گونه خطری ندارد و باعث سقط جنین نمی گردد؛ گفتنی است انجام غربالگری اول نیاز به آمادگی خاصی نداشته و ممنوعیت غذایی نیز در آن در نظر گرفته نشده است.
چرا غربالگری نوع اول را باید انجام داد؟
جنین در بدن مادر ممکن است که با بیماریهای روبرو گردد؛ بیماریهایی چون سندروم ادوارد، داون و پاتو؛ سندروم داون به معنی وجود یک کروموزوم اضافی ۲۱ است و اختلالاتی در رشد ذهنی، اجتماعی و فیزیکی ایجاد خواهد کرد. در بیماری سندروم ادوارد، سه کپی از کروموزوم ۱۸ به جنین انتقال می یابد و باعث مرگ جنین قبل از یک سالگی میشود. سندروم پاتو، نیز به دلیل اختلال در کروموزوم ۱۳ اتفاق می افتد، این بیماری باعث ناتوانی ذهنی شدید، آنومالی های فیزیکی و … خواهد شد. وجود این دسته از بیماری ها، اهمیت لزوم و انجام غربالگری سه ماهه ی اول را افزایش می دهد.
چگونگی ارزیابی آزمایشات غربالگری اول
پزشک معالج بر اساس سن و نتایج آزمایش خون، به علاوه ی سونوگرافی، وجود یا عدم وجود سندروم داون، ادوارد یا پاتو را بررسی می کند. احتمال وجود سندروم داون در هر جنین یک در ۲۵۰ می باشد. در آزمایش سه ماه اول، سونوگرافی ان تی انجام می شود؛ در این سونوگرافی، ضخامت پوست ناحیه ی پشت گردن جنین اندازه گیری می شود؛ در صورت مشاهده ضخامت غیر طبیعی پوست ناحیه ی پشت گردن، می توان آن را به حساب نقص مادرزادی گذاشت. آزمایشهای خونی که در سه ماهه ی اول انجام می شود نیز بسیار حائز اهمیت است؛ در این آزمایش مقدار دو ماده را در خون اندازه گیری می کنند، و کمبود آنها را می توان دلیلی بر نقص مادرزادی گذاشت.
دلیل اختلالات در دوران بارداری و نقص جنین
از هر هزار تولد ، یک نوزاد با نقص ژنتیکی متولد می شود. این نقایص با سندروم داون، عقب افتادگی ذهنی، اختلالات قطبی و اختلالات در رشد، همراه است؛ احتمال وجود این اختلالات با افزایش سن مادر بیشتر میشود. هر چه سن مادر بالاتر باشد،احتمال این نقایص بیشتر خواهد شد.
حرف آخر
در دوران بارداری آزمایش هایی از این دست، بسیار مهم هستند و انجام آن به مادران باردار توصیه می گردد. هدف از انجام این گونه از آزمایشات، بررسی و تشخیص زودهنگام هر نوع مشکل یا عارضه ای از این قبیل است. این آزمایشات میتواند در اتخاذ تصمیم بهتر برای انجام مراقبت یا مداخلات درمانی لازم در دوران بارداری و پس از بارداری به مادر کمک زیادی کند.